در باره مزار شریف (مرتبط با پست قبل)

مسجد کبود در شهر مزار شریف

مَزار شَریف یا مَزاری شّریف مرکز ولایت بلخ در شمال افغانستان و سومین شهر بزرگ افغانستان (پس از شهرهای کابل، هرات) است که دارای جمعیتی بالغ بر ۶۹۳۰۰۰ نفر بنا به سرشماری سال ۲۰۱۵ می‌باشد. مزار شریف در پانزده کیلومتری شرق بلخ واقع شده و از سمت جنوب شرقی در فاصله ۴۲۵ کیلومتری کابل، پایتخت افغانستان قرار دارد. این شهر از سمت شرق در همسایگی [[قندور]]، از غرب به فاصله ۷۲۸ کیلومتری هرات باستان، از جنوب ۹۰۹ کیلومتر با قندهار و نهایتاً از سمت شمال با ازبکستان و بخش‌هایی از تاجیکستان مرز مشترک دارد. بخشی از رود آمو دریا (جیحون) که به عبارتی پرآب‌ترین و مهمترین رود در منطقه آسیای میانه است و از ارتفاعات پامیر سرچشمه می‌گیرد؛ با عبور از مناطق شمالی افغانستان نظیر قسمت‌هایی از شمال مزار شریف و قندوز در نزدیکی مرزهای ازبکستان و تاجیکستان، سرانجام به دریاچه آرال واقع در ازبکستان و قزاقستان می‌ریزد.

مزار شریف به حکم پیشینه و تمدن غنی و طولانی، آثار تاریخی و اماکن مذهبی و زیارتی و موقعیت حساس جغرافیایی و ژئوپُلیتیکی اش به‌عنوان منطقه‌ای بسیار مهم و استراتژیک در شمال افغانستان و منطقه آسیای میانه شناخته‌ می‌شود. مزار شریف به‌لحاظ فرهنگ و تمدننقطه تلاقی آثار تاریخی و تمدنی برجای مانده از عصر زرتشت، تمدن هلنیستی و عصر اسلام و مسلمانان است. منطقه مزار شریف در گذشته به‌عنوان بخشی از قلمرو خراسان بزرگ بود که در دوره‌های مختلف تاریخی به‌وسیله طاهریان، صفاریان، سامانیان، غوریان، ایلخانان، تیموریان و بخشی از خانات بخارا اداره می‌شده است.

امروزه مزار شریف در میان سایر مراکز ولایات و استان‌های افغانستان دارای بالاترین درصد ساخت و ساز (۹۱٪)و توسعه فضای شهری - پس از سال‌ها جنگ و درگیری داخلی که هنوز هم ادامه دارد- می‌باشد.

نامگذاری

این شهر را برای آن مزار شریف می‌خوانند که به عقیدهٔ اهالی آن، علی بن ابی‌طالب پسر عمو و داماد پیامبر اسلام محمد بن عبدالله در مسجد کبود (مسجد آبی) این شهر به خاک سپرده شده‌است. اگرچه بنا به روایات مستدل و دقیق‌تر و اعتقاد بسیاری از مسلمانان محل دفن علی در نجف اشرف عراق قرار دارد.

مزار بزرگ منسوب به علی بن ابی طالب در عصر شاهرخ شاه تیموری، به همت همسرش گوهرشاد بیگم تعمیر گشت که هنوز هم پابرجاست. در این مزار کتابی است به نام تاریخچه روضه شریف که در آن آمده‌است که این محل، مزار خلیفه راشد علی رضی الله عنه است. همچنان بر روی یکی از دروازه‌های شهر(برروی دروازه ورودی جنوبی این مزار) شعری از عبدالرحمن جامی حک شده، که چنین است:

همچنان هر سال در نوروز در مزار شریف جشنی بر پا می‌شود که به نام جشن گل سرخ مشهور است و چهل روز طول می‌کشد.

همه ساله بعضی از مردم در ایام سال نو به این شهر می‌آیند و نوروز را جشن می‌گیرند و با برافراشتن ژنده (پرچم، عَلَم) روضه سال نو را آغاز می‌کنند که تا چهل روز برافراشته‌است و به تاریخ ده ثور (اردیبهشت) دوباره پایین کشیده می‌شود.

این شهر در میان مردم افغانستان از تقدس خاصی برخوردار است.

با توجه به کشف تعدادی نیایشگاه زرتشتی و آتشکده در این شهر گروهی از پژوهشگران مزار شریف را محل مرگ زرتشت می‌دانند.

و به روایت دیگر مزار شریف مدفن عارف قرن هشتم امیر سید علی همدانی ملقب به علی ثانی و به قول اقبال لاهوری «شاه همدان» می‌باشد که در تاریخ به دلیل شباهت اسمی، این مطلب خلط شده است، ونیز آنچه معروف است که مدفن این عارف در ختلان می‌باشد نیز محل تعمق و تحقیق محققان محترم می‌باشد.

مردم

بیشتر مردم مزار شریف را تاجیک‌ها (٪40) شامل می‌شوند. دیگر ساکنان آن هزاره‌ها (٪35)، پشتون‌ها (٪۶)، ترکمن‌ها (٪۳) و ازبک‌ها (٪15) هستند.

  شعر و داستان/امین فرومدی

  ادبیات ایران و جهان

منبع-از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد